Na czym polega badanie prostaty?
USG gruczołu krokowego (USG proststy, USG stercza)przez powłoki brzuszne obrazuje widok powłok brzusznych wraz z obrazem pęcherza moczowego. Pozwala to ocenić ogólny stan gruczołu krokowego i zaleganie moczu po opróżnieniu pęcherza. W trakcie oceny gruczołu krokowego lekarz analizuje miąższ gruczołu oraz oblicza objętość prostaty. Wyliczone na tej podstawie pomiary prostaty są istotnym kryterium podczas podjęcia decyzji co do dalszego leczenia.
Kiedy należy przeprowadzić badanie prostaty?
Badanie prostaty na ogół przeprowadza się w sytuacji, w której Pacjent skarży się na określone dolegliwości wskazujące na przerost prostaty lub występowanie zmian nowotworowych. Tymczasem, mężczyźni powyżej 50. roku życia powinni poddawać się badaniom profilaktycznym stercza przynajmniej raz w roku. Jednocześnie, w przypadku mężczyzn między 20 a 49 rokiem życia badanie powinno być wykonywane nie rzadziej niż raz na dwa lata.
Badanie prostaty – wskazania:
- bóle podbrzusza niewiadomego pochodzenia,
- problemy z oddawaniem moczu (słaby lub przerywany strumień moczu, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza, zwiększona potrzeba oddawania moczu, szczególnie w nocy),
- uczucie nacisku na pęcherz moczowy,
- choroby zapalne gruczołu krokowego,
- łagodny rozrost gruczołu krokowego,
- nieprawidłowy wyniki oznaczenia PSA (swoistego antygenu sterczowego),
- występowanie nowotworów (raka) gruczołu krokowego w rodzinie (predyspozycje dziedziczne),
- wykryte nieprawidłowości w badaniu per rectum,
- kontrola leczenia łagodnego przerostu gruczołu krokowego.
USG prostaty
Stercz czyli gruczoł krokowy popularnie zwany prostatą jest typowo męskim narządem, uczestniczącym w procesach rozrodczych. Problemy związane ze sterczem wymagają postawienia właściwego rozpoznania. Badanie USG gruczołu krokowego to najprostsze badanie prostaty, które wspomaga ten proces. USG stercza to szybkie badanie, które jest bezbolesne i w pełni bezpieczne dla zdrowia. W przypadku występowania nieprawidłowości specjalista urolog kieruje pacjenta na badanie USG, które ma na celu określenie oraz ocenę wielkości, objętości oraz ogólnego stanu gruczołu sterczowego. Badanie prostaty przy pomocy ultrasonografu dostarcza wielu istotnych informacji na temat aktualnego stanu gruczołu krokowego oraz ewentualnych zmian występujących w jego obrębie. Co ważne, badanie USG prostaty jest na tyle bezpieczne, iż może być wykonywane wielokrotnie w krótkich odstępach czasu bez szkody dla Pacjenta.
Przebieg badania na prostatę
Badanie ma dwa etapy. Pierwszy etap przeprowadzany jest z pełnym pęcherzem. Potem w trakcie konsultacji Pacjent wychodzi do łazienki i oddaje mocz. Na tym etapie lekarz ocenia zaleganie moczu w pęcherzu.
Badanie USG gruczołu krokowego wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach przy pomocy głowicy przykładanej bezpośrednio do powierzchni ciała.
Jak przygotować się do badania?
1–2 godzin przed badaniem:
- należy wypić 1-1,5 litra wody niegazowanej i nie oddawać moczu.
Co oprócz USG prostaty?
Choć ultrasonografia jest jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych w ocenie gruczołu krokowego, nie zawsze dostarcza pełnego obrazu sytuacji. W przypadku niepokojących wyników USG lub utrzymujących się objawów, lekarz może zlecić dodatkowe badania. Ich celem jest dokładniejsze rozpoznanie charakteru zmian oraz wykluczenie lub potwierdzenie obecności chorób, w tym nowotworów. Do najczęściej wykonywanych badań uzupełniających należą biopsja prostaty oraz oznaczenie poziomu PSA we krwi.
Biopsja gruczołu krokowego
Biopsja to precyzyjne badanie histopatologiczne, polegające na pobraniu wycinków tkanki stercza do analizy mikroskopowej. Wykonuje się je zazwyczaj pod kontrolą USG przezodbytniczego, co pozwala precyzyjnie określić miejsce pobrania materiału. Biopsja gruczołu krokowego jest szczególnie zalecana, gdy poziom PSA jest podwyższony lub w USG widoczne są niepokojące zmiany ogniskowe. Choć jest to procedura inwazyjna, ma kluczowe znaczenie w diagnostyce raka prostaty – tylko dzięki niej możliwe jest potwierdzenie obecności komórek nowotworowych.
Badania krwi prostaty – PSA
Badanie PSA (antygenu specyficznego dla prostaty) we krwi to jedno z najczęściej wykonywanych badań przesiewowych u mężczyzn po 45. roku życia. Wzrost poziomu PSA może sugerować łagodny przerost prostaty, stan zapalny lub chorobę nowotworową. Warto jednak pamiętać, że wynik PSA nie jest jednoznaczną diagnozą – stanowi jedynie punkt wyjścia do dalszej oceny. Kluczowe znaczenie ma tu zarówno sama wartość PSA, jak i tempo jej wzrostu oraz stosunek frakcji wolnej do całkowitej. Interpretacją wyników powinien zawsze zajmować się lekarz, który weźmie pod uwagę cały obraz kliniczny pacjenta.
