Przewlekła choroba nerek – wieloobjawowy zespół chorobowy, powstały na skutek trwałego uszkodzenia nerek.
Białko:
- W początkowych stadiach w normie fizjologicznej osoby zdrowej (0,8-1,0 g/kg m.c.);
- Diety niskobiałkowe zalecane są indywidualnie po konsultacji z lekarzem i/lub dietetykiem;
- 50% spożywanego białka powinno charakteryzować się wysoką wartością biologiczną, tj. pochodzić z takich produktów jak: ryby, jaja, drób, mleko i jego przetwory;
- Nie zaleca się spożywania suchych roślin strączkowych: fasola, soja, groch, soczewica.
Energia:
- Wartość energetyczna oraz odżywcza dobierana jest indywidualnie, tak aby pokryć zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki odżywcze oraz utrzymać prawidłową masę ciała;
- Podstawę jadłospisu stanowić powinny węglowodany złożone: niskoprzetworzone produkty zbożowe (razowe pieczywo, makarony, płatki pszenne i owsiane).
Tłuszcze:
- Pochodzić powinny z olejów: rzepakowy, kukurydziany, słonecznikowy oraz oliwa z oliwek (jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe);
- powinny być dodawane na zimno do gotowych już potraw, natomiast do pieczywa zalecane są tzw. margaryny miękkie.
Fosfor:
- w początkowych stadiach w normie fizjologicznej osoby zdrowej – wyjątek stanowi podwyższone stężenie tego pierwiastka w surowicy;
- produkty bogate w fosfor są jednocześnie produktami bogatymi w białko.
Sód:
- zaleca się ograniczenie spożycia soli kuchennej do 5g/24h;
- produkty codziennego spożycia o dużej (dodatkowej) zawartości sodu (!): zupy, pieczywo, wysokoprzetworzone produkty spożywcze (konserwy, suche wędliny);
- produkty zawierające sód pod postacią glutaminianu sodu (!): gotowe zupy liofilizowane, gotowe przyprawy ziołowe.
Potas:
- ograniczenie spożycia zalecane jest indywidualnie po konsultacji z lekarzem i/lub dietetykiem;
- produkty bogate w potas: świeże owoce (banany), warzywa, przeciery pomidorowe (ketchup), orzechy, nasiona słonecznika i dyni, czekolada.
Płyny:
- zaleca się spożycie min. 2l / 24h.
Witaminy:
- nie zaleca się stosowania rutynowej suplementacji, wyjątek stanowi wit. D;
- ewentualna suplementacja ustalana jest indywidualnie po konsultacji z lekarzem i/lub dietetykiem.
ZALECENIA ŻYWIENIOWE W NIEWYDOLNOŚCI NEREK
Niewydolność nerek – upośledzenie czynności nerek, ze zwiększeniem stężenia kreatyniny we krwi; często objawia się poprzez zmniejszenie objętości wydalanego moczu.
W I fazie nie zalecane są żadne ograniczenia dietetyczne, natomiast w późniejszych fazach dieta stanowi nieodłączny element terapii.
Podstawą ów diety jest ograniczona ilość białka (dieta niskobiałkowa). Spożywane białko powinno być pełnowartościowe, zatem pochodzić z produktów takich jak: chude mięso, mleko, sery twarogowe oraz białko jaj. Ograniczeniu podlegać powinny produkty białkowe takie jak (ze względu na wysoką zawartość fosforu): podroby, sery żółte i topione, sery typu feta, żółtka jaj, śledzie oraz drobne ryby konsumowane wraz z ościami.
Produkty tłuszczowe nie wymagają ograniczenia, jednakże zalecanym źródłem są: tłuszcze roślinne oraz te pochodzące z ryb.
Węglowodany powinny stanowić uzupełnienie energetyczne diety.
Pożywienie powinno dostarczać wszystkich niezbędnych witamin i składników mineralnych, jednak:
- ograniczyć należy spożycie fosforu: rośliny strączkowe, kakao, czekoladę, słodzone napoje gazowane;
- ograniczyć należy spożycie sodu (soli kuchennej): konserwy, marynaty, wędliny, przetwory mięsne, produkty wędzone, sery żółte, kiszonki, koncentraty, kostki rosołowe, maggie, sosy w proszku;
- ograniczyć należy spożycie potasu: suche nasiona roślin strączkowych, kakao, czekolada, orzechy włoskie, suszone śliwki, figi, rodzynki, banany, grzyby, owoce cytrusowe, pomidory, ziemniaki, warzywa liściaste, marchew, kasza gryczana.
Indywidualnie, po konsultacji z lekarzem i/lub dietetykiem rozważyć należy suplementację, w szczególności wit. D oraz wapnia, a także wit. z grupy B oraz żelaza. Potrawy należy przygotowywać metodą tak zwanego podwójnego gotowania bez dodatku soli. Obrane i pokrojone warzywa należy namaczać (wrzącą wodą) ok. 30 minut oraz kilkukrotnie przelać przed rozpoczęciem gotowania. Gotować należy do miękkości – nie zaleca się gotowania al’dente. Potrawy zaleca się doprawiać świeżymi oraz suszonymi ziołami.
Płyny:
- w skąpomoczu zaleca się ich ograniczenie;
- w wielomoczu zaleca się ich dużą ilość.
W okresie ostrej/przewlekłej niewydolności nerek zaleca się indywidualną dietę z zastosowaniem wymienników, w uzasadnionych przypadkach dietę ziemniaczaną – w celu uzyskania szczegółowych informacji na temat zaleceń żywieniowych w ostrej/przewlekłej niewydolności nerek odbyć należy konsultację z lekarzem i/lub dietetykiem.
