Rak jajnika jest określany przez lekarzy mianem cichego zabójcy. Wynika to przede wszystkim z trudności wczesnego diagnozowania zmian chorobowych i faktu, że gros pacjentek trafia do lekarza dopiero wówczas, gdy choroba jest już zaawansowana. Objawy raka jajnika są słabo wyrażane i najczęściej mają charakter nieswoisty.
Symptomy towarzyszące schorzeniu są często mylnie utożsamiane przez pacjentki z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, co prowadzić do późnego wykrycia choroby. Tymczasem, podobnie jak w każdym przypadku choroby nowotworowej rokowania zależą przede wszystkim od stopnia zaawansowania, w którym została ona wykryta.
Jak objawia się rak jajnika?
Jak już wstępnie pisaliśmy objawy raka jajnika są słabo wyrażane i najczęściej mają charakter nieswoisty. Często nie niepokoją pacjentek lub są mylące. Nowotwór przez długi czas rozwija się w sposób utajony. Symptomy pojawiają się, gdy guz jajnika osiągnie znaczne zaawansowanie.
Mogą one przyjmować postać:
- objawów dysurycznych,
- zaparć,
- wzdęć,
- uczucia pełności w brzuchu,
- bólu podbrzusza.
Wczesne symptomy, na jakie wskazują pacjentki ze zdiagnozowanym rakiem jajnika obejmują:
- zwiększenie się obwodu brzucha,
- szybkie uczucie pełności podczas jedzenia,
- zmiana częstotliwości oddawania moczu.
W przypadku 30% chorych objawem skłaniającym do konsultacji u lekarza jest występujące wodobrzusze.
Diagnostyka w przypadku raka jajnika
Wczesna diagnostyka jest niezwykle istotna, dlatego nie powinnyśmy lekceważyć żadnych objawów, które mogłyby sugerować rozwijającą się w organizmie zmianę nowotworową. W sytuacji podejrzenia guza jajnika zaleca się przeprowadzenie szeregu badań diagnostycznych, których celem jest weryfikacja wstępnej diagnozy.
To przede wszystkim:
- badanie ginekologiczne dwuręczne,
- badanie obrazowe, a więc ultrasonografia przez brzuszna i przez pochwowa (zadaniem badania ultrasonograficznego jest wykrycie zmian guzowatych, określenie ich wielkości oraz rozległości procesu nowotworowego),
- tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny,
- w przypadku występowania wodobrzusza (objaw dotyka ok. 30% ogółu pacjentek) można wykonać punkcję jamy otrzewnowej z pobraniem płynu do badania cytologicznego,
- badanie stężenia markerów nowotworowych z surowic krwi.
Warto wspomnieć także o tym, że wczesny rak jajnika może zostać wykryty jako nieprawidłowa masa w miednicy podczas rutynowego badania lekarskiego. W praktyce oznacza to, że profilaktyka i regularna kontrola stanu zdrowia kobiety mogą przeciwdziałać rozwojowi groźniej choroby i znacząco poprawić rokowania w przypadku jej wykrycia.
Leczenie raka jajnika
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi zaleceniami i standardami leczenia chore z rakiem jajnika powinny być skonsultowane w poradni genetyki onkologicznej i zostać poddane badaniu genetycznemu w kierunki mutacji BRCA1 i BRCA2. Jednocześnie o szczegółowym schemacie leczenia i postępowania terapeutycznego decyduje rozpoznanie histopatologiczne, które odbywa się na podstawie oceny patomorfologicznej materiału uzyskanego podczas operacji.
Ostatecznie o leczeniu decyduje:
- stopień zaawansowania raka jajnika,
- typ histopatologiczny guza,
- stopień zróżnicowania histopatologicznego,
- wielkość pozostawionych zmian po zabiegu cytoreducyjnym,
- wiek pacjentki,
- nosicielstwo mutacji BRCA1 i BRCA2
Podstawą działań terapeutycznych jest postępowanie skojarzone, w ramach którego pacjentka jest poddawana leczeniu chirurgicznemu oraz chemioterapii. Chemioterapia w przypadku raka jajnika zazwyczaj składa się z wielu linii leczenia. Leczenie uzupełniające może być pominięte wyłącznie u pacjentek z guzem jajnika w I stadium zaawansowania (G1/G2), u których przeprowadzono prawidłowe postępowanie chirurgiczne z weryfikacją zmian w obrębie węzłów chłonnych miedniczych i okołoaortalnych.
Rak jajnika – Rokowania
Rokowania w przypadku raka jajnika zależą od wielu czynników, przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby w momencie jej wykrycia. Około 70% pacjentek rozpoczyna leczenie raka jajnika w III lub IV stopniu zaawansowania klinicznego choroby nowotworowej, co znacząco wpływa na prognozy. Wczesne rozpoznanie guza jajnika często ma charakter przypadkowy, ze względu na jego bezobjawowy rozwój we wczesnych fazach oraz niespecyficzne objawy.
W przypadku raka jajnika, który nie przekracza torebki guza, rokowania są zazwyczaj lepsze. Według statystyk epidemiologicznych, 5-letnie przeżycia pacjentek z rakiem jajnika wynoszą:
- I stopień – 93%,
- II stopień – 70%,
- III stopień – 37%,
- IV stopień – 25%.
Niestety, z powodu późnej diagnozy, wiele przypadków jest wykrywanych w bardziej zaawansowanych stadiach, co pogarsza rokowania.
Nowoczesne metody leczenia, w tym terapie celowane i immunoterapia, oraz prowadzone badania kliniczne nad nowymi terapiami dają nadzieję na poprawę rokowań w raku jajnika. Mimo postępów w technikach operacyjnych i wprowadzenia nowych metod leczenia, globalny odsetek 5-letnich przeżyć nie zmienił się znacząco i wynosi około 50%. Rokowania w raku jajnika zależą od stopnia zaawansowania choroby, typu histologicznego guza, wieku pacjentki oraz zakresu przeprowadzonego leczenia operacyjnego i terapii następowej.
